جاذبه های دیدنی ایران کم نیستند. ایران کشوری وسیع، با جاذبه های گردشگری فراوان است و با داشتن مناطق آب و هوایی متنوع و متعدد، می‌تواند مقصد مناسبی برای گردشگری و سفر باشد. در این مقاله می‌خواهیم به سراغ جاذبه های گردشگری زنجان برویم و بیش‌تر با این استان تاریخی کشورمان که شاید برای خیلی از ما ناشناخته باشد، آشنا شویم. جاذبه های گردشگری که از استان زنجان انتخاب کردیم عبارتند از قلعه بهستان یا کهن دژ و قلعه لک لک ها که هر دو در نزدیکی شهرستان ماهنشان زنجان قرار گرفته اند. اما قبل از این‌که با این دو منطقه دیدنی آشنا شویم، بد ندیدیم تا ابتدا شما را با شهرستان ماهنشان آشنا کنیم و سپس به سراغ قلعه بهستان یا کهن دژ و قلعه لک لک ها که از جاذبه های گردشگری ماهنشان زنجان هستند، برویم. پس همراه ما آماده‌ی سفر به ماهنشان ، قلعه بهستان یا کهن دژ و قلعه لک لک ها باشید.
ماهنشان زنجان
در 113 کیلومتری شمال شهر زنجان، شهری تاریخی با قدمتی چهار هزار ساله به‌نام ماهنشان قرار دارد. این شهر که دوره‌های تاریخی متعددی را پشت سر گذاشته، دارای بناها و قلعه‌های متعددی است که باعث شده ماهنشان به منطقه‌ای غنی از نظر گردشگری تبدیل شود و از این‌رو می‌توان آن‌را گوهر درخشان استان زنجان دانست.
از جمله نقاط مهم شهرستان ماهنشان ، رودخانه قزل اوزن است که از گذشته تاکنون، شاهد وقایع تاریخی متعددی در ایران بوده است. بدین ترتیب که مادها از طریق کناره‌های رودخانه قزل اوزن وارد فلات ایران شدند و در روستاهای اطراف آن (مثل مادآباد در 15 کیلومتری ماهنشان ) مستقر شدند. یا در دوره‌ی افشاریه که محل استقرار ایل افشار بوده و از این منطقه به‌عنوان منطقه‌ی افشاریه نیز یاد شده است.
184 اثر تاریخی در ماهنشان زنجان وجود دارد که بخشی از آن‌ها مربوط به دوران “عصر مفرغ” با قدمت 5 هزار سال است.
از جمله مهم ترین جاذبه های گردشگری ماهنشان می‌توان به مقبره مولانا همتی انگورانی از قرن 10 هجری، یاستی قلعه از عهد ساسانی، منطقه طبیعی گردشگری توزلو و خورجهان در روستای انگوران، کوه و تخت بلقیس، معادن انگوران، دودکش جن، دریاچه طبیعی خندقلو، معدن مس بایچه باغی، قلعه لک لک ها و دریاچه پری اشاره داشت.
بند قاطرچی نیز منطقه‌ای حفاظت شده برای حیواناتی نظیر بز وحشی، خرس، گرگ، کفتار، روباه، خرگوش، شغال، سمور، قوچ و میش وحشی، جوجه تیغی، عقاب طلایی و قرقی در شهر ماهنشان می‌باشد.
حال که با ماهنشان زنجان آشنا شدیم، در ادامه‌ی سفرمان به سراغ قلعه بهستان یا کهن دژ و قلعه لک لک ها می‌رویم و با این جاذبه های گردشگری زنجان نیز، آشنا می‌شویم.
قلعه بهستان یا کهن دژ
در 12 کیلومتری شهرستان ماهنشان و در نزدیکی روستای بهستان، می‌توان قلعه های تاریخی متعددی مانند قلعه بهستان یا کهن دژ را که در کنار رودخانه قزل اوزن واقع شده و دارای معماری‌ای زیبا و فوق‌العاده است، دید. بعضی‌ها می‌گویند این قلعه به دوره‌ی مادها باز می‌گردد. عده‌ای دیگر این دژ را منسوب به دوره ساسانی و عده‌ای نیز آن را متعلق به دوران هخامنشی می‌دانند.
قلعه بهستان یا کهن دژ در تاریخ 11/7/56 و با شماره ثبت ملی 1458 به‌نام قلعه بهستان در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید. قلعه ای منحصر به فرد که متاسفانه این روز‌ها به‌دلیل عدم توجه مسئولین، در آستانه‌ی تخریب قرار گرفته است. گفته می‌شود که این قلعه در سده‌های 5 تا 7 هجری نیز مورد استفاده بوده است.
سازندگان کهن دژ ، با در نظر داشتن طرح اولیه، اقدام به کندن کوه کرده، پس از تخلیه‌ی خاک‌ها و سنگ‌ها، اتاق‌ها را به‌وجود آورده‌اند. در ادامه به تعداد اتاق‌هایی که اضافه شده، راه‌های ارتباطی نیز به‌صورت دالان‌هایی به آن اضافه شده است. برخی از مردم محلی این آثار را به‌دلیل شکل عجیبی که دارند “دودکش جن” یا “تخت دیو” می‌نامند. اما شکل دودکش در حقیقت نوعی سنگ قارچی شکل است که بر اثر فرسایش پدید آمده و شبیه به مناره‌ای بلند و نازک است که سنگ دیگری روی آن قرار گرفته است و در اصطلاح زمین شناسی “Hoodoo” نامیده می‌شود. برخی دیگر از مردم، قلعه بهستان یا کهن دژ را “تخت دیو” می‌نامیدند؛ چرا که اعتقاد داشتند دیوها روی تخته سنگ‌های سطح بالای ستون‌ها استراحت می‌کنند.
فضای کلی قلعه بهستان یا کهن دژ به سه بخش تقسیم می‌شود که عبارتند از: اتاق‌ها، دالان‌ها و راه پله‌ها. بر روی دیوارها نیز محل‌هایی به‌شکل مثلث یا مدور، برای قرار گرفتن پیه سوز، وجود داشته است. کهن دژ دارای راه پله‌های زیگ‌زاگی در ضلع‌های غربی و شرقی است که روزگاری از پایین‌ترین بخش ضلع شمالی آن شروع می‌شده است. اما در حال حاضر تنها ویرانه‌ای از آن باقی مانده است و به‌دلیل فرسایش طبقه‌های پایینی آن، تردد در این مسیر خطرناک و تقریبن غیر ممکن است.
اما راه پله‌های ضلع شمال غربی قلعه بهستان یا کهن دژ ، به‌عنوان یکی از مناطق دست نخورده و سالم کهن دژ است که بالای این پله‌ها، اتاقی به‌شکل طاق محراب‌های مسجدهای دوره اسلامی وجود دارد و در حقیقت متعلق به دوره‌ی اسلامی است و راه پله‌های زیادی با عرض یک متر دارد.
در حال حاضر تنها با عملیات کوهنوردی می‌توان به بالای قلعه با تخته سنگ‌های مسطح رسید، چرا که این بنا تا حد زیادی تخریب شده است. قسمت بالای قلعه بهستان یا کهن دژ با گچ، اندود شده و درون آن حوضی به ابعاد 3 در 7 متر قرار دارد که جنس آن از سنگ و ساروج است و آب این حوض با استفاده از لوله‌های آب گلی نیم متری به اسم ” گنگ” تامین می‌شده است.
قلعه لک لک ها و حاجی لک لک ها!
اگر 100 کیلومتر از شهر زنجان به سمت شهر تبریز برویم، در نزدیکی روستایی به نام روستای شکورچی (بین روستای قره بوطه و حصار) کوه‌هایی را می‌توان مشاهده کرد که بر بالای آن‌ها، لک لک ها برای خود لانه ساخته و در آن‌جا زندگی می‌کنند. از آن‌جا که نوک این کوه‌های صخره مانند، شبیه قلعه است و لک لک ها در آن‌جا زندگی می‌کنند به آن محدوده “قلعه لک لک ها” گفته می‌شود.
سازنده‌ی این قلعه‌ها دست طبیعت است و در حقیقت تیغه‌هایی هستند که از عوارض طبیعی زمین به شکل دیواره‌ای عظیم و مرتفع، تشکیل شده‌اند. این قلعه نیز در کنار رودخانه قزل اوزن قرار دارد. در مسیر رسیدن به قلعه لک لک ها ، کوه‌های رنگین آلاداغ قرار گرفته است.
دلیل زندگی لک لک ها در این منطقه را می‌توان عواملی نظیر آب و هوای مناسب، وجود کشتزارهای برنج، رودخانه قزل اوزن و وجود آبزیان موجود در این رودخانه دانست. لک لک ها این منطقه را به عنوان ییلاق برای خود انتخاب کرده‌اند و هر ساله از ابتدای فصل بهار و همزمان با تازه شدن طبیعت تا آغاز فصل سرما، این مکان را به عنوان خانه‌ی خود انتخاب می‌کنند. لازم به ذکر است که این لک لک ها از نوع لک لک های خاوری هستند.
بهترین زمان سفر به قلعه لک لک ها نیز در فصل‌های بهار و تابستان است. خوشبختانه برای بازدید از قلعه لک لک ها ، نیاز به زمان طولانی نیست و 1-2 ساعت زمان کافی است. پس اگر عازم استان زنجان شدید یا از مسیر شهر زنجان عازم سفر به شهر تبریز بودید، حتمن از قلعه لک لک ها هم دیدن کنید. نیاز به توضیح نیست که این منطقه‌ی زیبا به دلیل وجود لک لک ها و لانه‌هایشان و همچنین شکل جالب صخره‌ها، می‌تواند سوژه‌ی بی‌نظیری برای عکاسی و مخصوصن عکاسی حرفه ای نیز باشد. (علاقه‌مندان به عکاسی، دوربین های عکاسی خود را در این سفر شگفت انگیز فراموش نکنید)!
قلعه لک لک ها در حال حاضر شکل اولیه‌ی خود را ندارد. به این دلیل که مسئولان شهری، بخشی از این قلعه را برای ساخت جاده به دو قسمت تقسیم کرده‌اند. بنابراین جاده از میان قلعه لک لک ها عبور می‌کند و مسافران می‌توانند لک لک ها را در دو سمت این جاده ببینند.
باور عامیانه‌ی مردم درباره‌ی قلعه لک لک ها
در میان مردم محلی این منطقه باوری درباره‌ی لک لک ها وجود دارد که باعث شده لک لک های ماهنشان را “حاجی لک لک” ! بنامند و این لک لک ها را خوش یمن بدانند. اما چرا مردم این منطقه به این لک لک ها “حاجی لک لک” می‌گویند؟!
همان طور که می‌دانیم لک لک از دسته‌ی پرندگان مهاجر است و همان طور که قبلن نیز اشاره شد، لک لک های ماهنشان در فصل سرد از این منطقه به نقطه‌ی دیگری مهاجرت می‌کنند. مردم محلی فکر می‌کردند که این پرندگان زیبا، برای زیارت خانه‌ی خدا، به کعبه مهاجرت می‌کنند و از این جهت زمانی که باز می‌گردند، حاجی شده‌اند! از این رو است که این لک لک ها را “حاجی لک لک” می‌نامند. این پرندگان از نظر مردم عامه‌ی این منطقه، بسیار خوش یمن هستند و دیدن آن‌ها در خواب بسیار میمون و مبارک است.
در پایان باید گفت که جاذبه های گردشگری زنجان فقط به این موارد ختم نمی‌شوند و استان زنجان یکی از دیدنی‌ترین نقاط ایران با جاذبه های گردشگری فراوان است که می‌تواند مقصدی عالی برای سفری عالی و به یاد ماندنی باشد. میز شما را به بازدید از این استان تاریخی و زیبای کشورمان دعوت می‌کند. (دوربین های عکاسی را فراموش نکنید)!
دیدگاهتان را بنویسید